بخشی از پایان نامه جغرافیا توسعه روستایی انجام شده

نظریات مکانیابی و جابجایی روستاها

برنامه ریزی محیطی روستایی  فرایندی اجتماعی در زمینه تعیین ، توسعه و اجرای طرح های مولد برای اجتماعات کوچک و نواحی روستایی است . هدف فرایند برنامه ریزی محیطی روستایی ایجاد اجتماعات روستایی پایدار از طریق متعادل کردن توسعه اقتصادی و حفاظت زیست محیطی در انطباق با ظرفیت نگهداشت زمین می باشد . برنامه ریزی محیطی روستایی حفاظت از محیط طبیعی و توسعه اجتماع انسانی را با اهمیت یکسانی مورد توجه قرار می دهد . برنامه ریزی محیطی روستایی با اجرای طرح ، از یک سو مردم را توسعه می بخشد و از سوی دیگر طرح ها را برای مردم گسترش می دهد . در این جا روستا به معنی نواحی باز یا دارای جمعیت پراکنده همراه با دهکده ها ، شهرک های کوچک و دیگر اجتماعات قبیله ای است . محیط نیز در وسیع ترین مفهوم خود بکار گرفته شده و به معنی همه محدوده های احاطه کننده شامل محیط اجتماعی ، فرهنگی ، فیزیکی و اقتصادی می باشد . برنامه ریزی ، مردم را در فرایند سنجش نیازها ، فهرست برداری از منابع ، صورت بندی اهداف ، طرح اولیه و آزمون آن و آنگاه اصلاح و تعدیل طرح در طول زمان دخالت می دهد . قصد و نیت برنامه ریزی محیطی روستایی ، توسعه توانایی روستاییان جهت مدیریت یک محیط پایدار ، یک اقتصاد ماندگار اجتماع و سایر جنبه هایی است که اکوسیستم روستایی را تشکیل می دهند . این نظریه برگرفته از مفهوم برنامه ریزی منطقه ای است .

جهت دانلود نمونه پروپوزال ارشد جغرافیا کلیک کنید

 در رابطه با موضوع جابه جایی ( اسکان مجدد ) و ادغام روستاها (سامان دهی) ، به طور کلی دو نظریه وجود دارد . یک دیدگاه موافق این جابه جایی است و دیدگاه دیگرمخالف این جابه جایی است . دیدگاه موافقین بر این اساس است که به علت کوچکی وکم خانوار بودن روستاها و پراکندگی آنها در نقاط مختلف هر ناحیه از کشور از یک طرف ، و عدم توانایی دولت در خدمت رسانی به تمام روستاهای پراکنده از طرف دیگر ، بهتر است که این قبیل روستاها ادغام  یا جا به جا شوند . استدلال موافقین بر این اصل استوار است که با این کار ارایه خدمات و امکانات مختلف رفاهی ، درمانی ، آموزشی ، فرهنگی و ... بهتر صورت می گیرد . و مقدار بیشتری از روستاییان ازخدمات موجود بهره مند می گردند . سابقه این دیدگاه در ایران به دهه 40برمی گردد که قرار بود روستاهای کشور در قالب توسعه و عمران روستایی ، در یکدیگر ادغام شوند تا از پراکندگی و تعداد آنها کاسته شود و ارایه خدمات به آنها آسانتر شود . این گروه با اشاره به برخی محدودیتهای مناطق روستایی کشور از جمله تفاوت فاحش میان طبقات مختلف جمعیتی ، تفاوت در موقعیت مکانی ، شرایط استقرار و پراکندگی ، تفاوت در شرایط اقلیمی و خصوصیات طبیعی ،کمبود امکانات در روستاهای کم جمعیت ، عدم بهره گیری از پیشرفتهای فنی کشاورزی و دامداری ، فرسودگی کالبدی و ناتوانی در برابر سوانح طبیعی ، نبود نظام مناسب بازار یابی محصولات کشاورزی ، مهاجرت به شهرها به صورت فزاینده از یک سو و مشکلات ناشی از تمرکز بیشتر جمعیت در نواحی شهری و اجرای برنامه های اقتصادی – اجتماعی در نقاط پر جمعیت ، مهمترین مشکل روستاهای ایران را ،گذشته از منابع درآمدی و بودجه ای ، عمدتا در ارتباط با سه عامل زیر می دانند : 
-    مشکل تعداد بیش از حد روستاها 
-    مشکل کمبود نیروهای متخصص و ناهمخوانی زمینه احداث تاسیسات رفاهی به نسبت کمی جمعیت روستاها
-    مشکل مدیریت بر روستا از نظر ایجاد قطبهای اقتصادی وکشاورزی و اداری 
برای رفع این مشکلات اساسی ، ایجاد روستاهای جدید ، چاره کار شمرده شده است . سپس با برشمردن برخی ضوابط کلی ، نتایج مثبت آنرا به شرح زیر مطرح می کنند : 
-    امکان رونق اقتصادی و افزایش درآمد از طریق تولید بیشتر توسط زارعین آموزش دیده و متخصص
-    کاهش هزینه نگهداری بافتهای فرسوده
-    دلبستگی بیشتر روستاییان به محیط جدید کالبدی
-    امکان گسترش صنایع تولیدی در محیطهای روستایی
-    توسعه تعاونی های زراعی و صنایع تبدیلی و فرآوری تولیدات کشاورزی
-    احیاء مراتع و توسعه چراگاهها ، بهره گیری بهتر از منابع آب
-    اجتناب از مشکلات مربوط به ایجاد شهرکهای روستایی (شیعه ، 1378: 168-161)
بر همین اساس پیشنهاد می شود که اگر با برنامه های درونگرا ، ده روستا از ده نقطه به یک یا دو نقطه انتقال یابند ، رشد ملی و سرمایه گذاری و نحوه تامین منابع مالی – اقتصادی ، منابع کشاورزی و بهداشتی و آموزشی و مخابراتی آنان برای دولت و نیروهای مرکزی بیشتر میسر خواهد بود . مضاف بر اینکه اگر سود ملی حاصله از اسکان درست روستاییان را یک طرح اقتصادی و از سرمایه گذاریهای ارجح بدانیم ، طرح های اولیه دولتی را برای ایجاد مدرسه ، درمانگاه ، مرکزیت تلفن و ... ضروری خواهیم شمرد که برای مثال در ده روستای پراکنده فقط به یک مورد سرمایه گذاری نیاز خواهد بود . 

جهت دانلود فایل نهایی کلیک کنید

در صورت نیاز به مشاوره در زمینه انجام پایان نامه جغرافیا - برنامه ریزی روستایی با ما در ارتباط باشید.